Θέμα: Προτάσεις επί διαχείρισης και υλοποίησης των πράξεων στοχευόμενων σε ευπαθείς ομάδες με δικαιούχους Ανώτατα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα στο πλαίσιο του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»
Σε συνέχεια των προκηρύξεων «Εκπαίδευση παιδιών Ρομά» στο σύνολο των περιφερειών, στο πλαίσιο του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» , και με βάση την ενεργό εμπλοκή μας στην υλοποίηση παρεμβάσεων στον εν λόγω πληθυσμό από δεκαετίας, επιθυμούμε να παραθέσουμε ορισμένες διαπιστώσεις και προτάσεις στον άξονα της εφαρμογής των σχετικών έργων.
Με βάση την έως τώρα αποκομισθείσα εμπειρία μας από την υλοποίηση επιμορφωτικών παρεμβάσεων και διαπολιτισμικών εκπαιδευτικών προσεγγίσεων, έχει παρατηρηθεί ότι η επιτυχής εφαρμογή και υλοποίηση αντίστοιχων παρεμβάσεων από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα απαιτεί την ενεργό εμπλοκή των κοινοτήτων και των μελών των ευπαθών ομάδων, πολύ δε περισσότερο προκειμένου αυτού του τύπου οι χρηματοδοτούμενες ενέργειες να αποκτήσουν έναν σαφή και εμφανή αντίκτυπο στον επωφελούμενο πληθυσμό.
Επιπροσθέτως, τα παρελθόντα αποτελέσματα αντίστοιχων δράσεων, που υλοποιήθηκαν από αντίστοιχους δικαιούχους, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα κατάρτισης πράξεων, οι οποίες πέρα από τις αναμφισβήτητα απαιτούμενες ερευνητικές διαδικασίες, να εμπλέκουν ενεργά μέλη, ομάδες και εκπροσώπους των επωφελούμενων των πράξεων, προκειμένου τα αποτελέσματα αυτών να είναι πολλαπλασιαστικά και δημιουργούν σ’ αυτούς τη βεβαιότητα ότι οι δράσεις απευθύνονται πραγματικά σ’ αυτούς και για δικό τους όφελος. H μέχρι σήμερα εμπειρία των μελών των ευπαθών ομάδων από ανάλογες δράσεις και προγράμματα, όπως αυτή μας μεταφέρεται, τους δίνει μία αρνητική αίσθηση εκροής πόρων, οι οποίοι όμως, δεν ανταποκρίθηκαν πραγματικά στις ανάγκες τους. Ως, αποτέλεσμα, υπάρχουν αρνητικές αντιδράσεις και μία διάχυτη καχυποψία σε οποιαδήποτε προσπάθεια προσέγγισής του από εκπροσώπους πανεπιστημιακών ή ερευνητικών φορέων.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ στο πλαίσιο της ανάπτυξης καλών πρακτικών αντιμετώπισης του εργασιακού αποκλεισμού έχει ολοκληρώσει με επιτυχία ένα πρόγραμμα ολοκληρωμένης παρέμβασης σε ανέργους από κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες (Ρομά, έλληνες μουσουλμάνοι κ.λπ.). Το πρόγραμμα αφορούσε στην ψυχοκοινωνική στήριξη και προετοιμασία 50 ατόμων προκειμένου να εκπαιδευθούν για να ενταχθούν ομαλά στην αγορά εργασίας γενικότερα και ειδικότερα στον εργασιακό ρόλο του Ειδικού Φροντιστή σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης. Από 7ετίας 35 άτομα από τους ωφελούμενους έχουν προσληφθεί στα Οικοτροφεία της ΚΛΙΜΑΚΑ, υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης και αποτελούν μέλη της Πολυκλαδικής – Θεραπευτικής Ομάδας των Δομών. Η καινοτόμα αυτή δράση έχει αναγνωρισθεί επίσημα και έχει διακριθεί από τη Διαχειριστική Αρχή ως Καλή Πρακτική του Γ΄ ΚΠΣ σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Αξιοποιώντας την ανωτέρω περιγραφόμενη εμπειρία, έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ποσοτική έκρηξη των προγραμμάτων κατάρτισης που σημειώθηκε στο Γ΄ΚΠΣ δε συνοδευόταν από κάποιο μακρόχρονο προγραμματισμό και μελέτη της αγοράς εργασίας, καθώς και των δυνατοτήτων του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού, οδηγώντας έτσι σε μία άστοχη και αναποτελεσματική διάχυση των πόρων.
Η ενεργός εμπλοκή, άλλωστε, μελών και εκπροσώπων των ευπαθών ομάδων στόχου των πράξεων, αποτελεί βασική σύσταση των καλών πρακτικών του νέου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου, σε έναν άξονα εφαρμογής της Ανοιχτής Μεθόδου Συντονισμού. Δίνοντας την ευκαιρία στα άτομα που βιώνουν προσωπικά τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό να συμβάλουν στη διαμόρφωση και υλοποίηση των χρηματοδοτούμενων πράξεων, εξασφαλίζεται μία προσέγγιση «ενεργητικής ένταξης», η οποία και πρέπει να αποτελεί το ζητούμενο αυτών, στον αντίποδα της παθητικής αποδοχής ανακουφιστικού και πρόσκαιρου τύπου υπηρεσιών. Η ενεργητική ένταξη, εξάλλου, εξασφαλίζει την ισορροπία των συνθηκών οικονομικής ευημερίας των κρατών με την κοινωνική δικαιοσύνη, ως βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.
Παράλληλα, στον άξονα των ερευνητικών δραστηριοτήτων, όπως αυτές υλοποιούνται από τα Ανώτατα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα στο πεδίο των ευπαθών ομάδων, παρατηρείται μια ιδιότυπη «ιδιωτικοποίηση» τόσο της ερευνητικής διαδικασίας όσο και των πορισμάτων αυτής, γεγονός που λειτουργεί παρακωλυτικά στην επίτευξη δικτύων συνεργασίας, οικονομιών κλίμακας και διάχυσης της γνώσης. Μιας γνώσης που θα απευθύνεται σε μία ρεαλιστική βάση στην αποτύπωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των ομάδων αυτών καθώς και των αναγκών τους. Η απουσία πρόσβασης της ευρύτερης κοινότητας (κοινωνικοί φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδιώτες κ.λπ) στην ερευνητική δραστηριότητα των πανεπιστημιακών συστημάτων, περιορίζει αν όχι αναιρεί της συστημική διάσταση του πανεπιστημίου, το γεγονός δηλαδή ότι αποτελεί υποσύστημα ενός ευρύτερου συστήματος, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με αυτό το τελευταίο. Επιπρόσθετα, τα συστήματα αξιολόγησης αυτών των ερευνητικών διαδικασιών δεν έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί, προκειμένου να καταστεί εφικτός ο επαναπροσδιορισμός της στόχευσης και του κοινωνικού οφέλους αυτών. Σύμφωνα και με την Άσκηση Αξιολόγησης Έρευνας, όπως αυτή πραγματοποιείται για τα βρετανικά πανεπιστήμια, μεταξύ άλλων προβλέπεται η εμπλοκή στη διαδικασία της αξιολόγησης και μη κυβερνητικών οργανισμών, στο πλαίσιο της διασφάλισης της αρχής της «έρευνας για το δημόσιο συμφέρον».
Άλλωστε, αφενός, η έρευνα που διεξάγεται από δημόσια συστήματα με δημόσια χρηματοδότηση εμπίπτει στον ορισμό του δημόσιου αγαθού και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αποκλειστεί σε κανέναν πολίτη (πόσο μάλλον στους υπόλοιπους ερευνητές) η πρόσβαση σε αυτήν. Αφετέρου, τα πορίσματα και αποτελέσματα αυτής οφείλουν να αντανακλούν μία γόνιμη διαδικασία με πολλαπλασιαστικά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο, ιδιαιτέρως δε, όταν αντικείμενο αυτής αποτελούν κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η υλοποίηση έργων στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, θα πρέπει να νοείται προσωποποιημένη με ευέλικτα προγράμματα, που θα ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων που συμμετέχουν σε αυτά, με την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνέργεια μιας πολιτικής κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου