Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2010

ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Αναρτήθηκε πριν λίγες ώρες στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης το Σχέδιο του Συστήματος Διαχείρισης, Ελέγχου και Παρακολούθησης της Ποιότητας σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας, και τίθεται προς διαβούλευση. 

Σχέδιο
Συστήματος διαχείρισης, ελέγχου και παρακολούθησης της ποιότητας
σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας
1. Εισαγωγή

Το Κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή –κατά το βέλτιστο δυνατό- ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, με σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη, καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, παιδιών και εφήβων με προβλήματα ψυχικής υγείας.

Το Κράτος έχει ακόμη, την ευθύνη για την ανάπτυξη υπηρεσιών προαγωγής της ψυχικής υγείας των πολιτών και διαμενόντων στη χώρα, ως βασικού στοιχείου της σωματικής και πνευματικής ευημερίας και ευεξίας αυτών.
Το σύνολο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της συντελούμενης στη χώρα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και του Προγράμματος “Ψυχαργώς” είναι δημοσίου χαρακτήρα και διαρθρώνονται, αναπτύσσονται και λειτουργούν με βάση τις αρχές:

  •  της κοινοτικής ψυχιατρικής,
  • της τομεοποίησης,
  • της προτεραιότητας στην πρωτοβάθμια φροντίδα,
  • της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης,
  • του αποϊδρυματισμού,
  • της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής (επαν)ένταξης,
  • της εξατομικευμένης προσέγγισης,
  • της διασφάλισης του συνεχούς της φροντίδας,
  • της προσβασιμότητας, και
  • του σεβασμού των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων όλων ανεξαιρέτως.
Το σύνολο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας δημόσιου χαρακτήρα διαρθρώνονται, αναπτύσσονται και λειτουργούν σύμφωνα με τους στόχους της Συναινετικής Διακήρυξης για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Παγκόσμιας Εταιρείας για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση, όπως αυτή δημοσιεύθηκε στην WHO/MNH/MND/96.2 έκδοση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά και της Λευκής Βίβλου για την Ψυχικής Υγεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το σύνολο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας εντάσσονται στην γενικότερη στρατηγική και φιλοσοφία του Εθνικού Προγράμματος “Ψυχαργώς”, όπως αυτό αναθεωρήθηκε κατά το έτος 2000 και ισχύει σήμερα.
Το σύνολο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας δημόσιου χαρακτήρα παρέχονται από Μονάδες Ψυχικής Υγείας οι οποίες συστήνονται για το σκοπό αυτό και λειτουργούν υπό την επιστημονική, διοικητική και διαχειριστική ευθύνη Γενικών, Ψυχιατρικών και Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων, Ερευνητικών Ινστιτούτων Ψυχικής Υγείας, καθώς και Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου Μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως κατά περίπτωση ορίζει ο Ν.2716/1999 (ΦΕΚ 96/Α/17.05.1999), όπως αυτός ισχύει σήμερα.
2. Μονάδες Ψυχικής Υγείας
Οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο είναι:

Τα Ολοκληρωμένα Ψυχιατρικά Τμήματα ενηλίκων ή παιδιών και εφήβων των δημόσιων Γενικών
Νοσοκομείων,

Οι Πανεπιστημιακές Ψυχιατρικές Κλινικές ενηλίκων ή παιδιών και εφήβων
�� Τα Ψυχιατρικά ή Παιδοψυχιατρικά Νοσοκομεία (έως της πλήρους κατάργησής τους)
�� Τα Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα Ψυχικής Υγείας,
�� Οι Πανεπιστημιακές Μονάδες που έχουν ως αντικείμενο την ψυχική υγεία,
�� Τα Κέντρα εξειδικευμένης περίθαλψης,
�� Οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης,
�� Τα Ειδικά Κέντρα ή οι Ειδικές Μονάδες Κοινωνικής (επαν)ένταξης, και
�� Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.).
Με Απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μετά από γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ. μπορεί να ορίζονται και λοιπές μορφές Μονάδων Ψυχικής Υγείας για την καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
3. Διοικητική και οικονομική διαχείριση
Οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας, οποιασδήποτε νομικής μορφής, υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ως προς τον τρόπο παροχής ψυχιατρικών και ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ως προς τον τρόπο άσκησης του ιατρικού, νοσηλευτικού, επιστημονικού και εκπαιδευτικού έργου και γενικά ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους.
Για τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας που έχουν συσταθεί από Νοσοκομεία ή από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που επιχορηγούνται εν όλω ή εν μέρει, άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο η εποπτεία εκτείνεται και στον τρόπο διοίκησης και στην οικονομική τους διαχείριση.
Η διοικητικο-οικονομική διαχείριση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του φορέα που έχει την ευθύνη διαχείρισής τους, είναι αυτοτελής και αυτόνομη και διενεργείται στο πλαίσιο ενός εγκεκριμένου, κλειστού προϋπολογισμού και ισχύουν οι διατάξεις που διέπουν τη
λειτουργία και την οικονομική διαχείριση του φορέα.
Η οικονομική διαχείριση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του φορέα που έχει την ευθύνη διαχείρισής τους, καταγράφεται, εγκρίνεται, παρακολουθείται και ελέγχεται χωριστά, στο πλαίσιο του δικού της προϋπολογισμού που ενσωματώνεται στον προϋπολογισμό του φορέα στον οποίο ανήκει η Μονάδα.
Σε κάθε περίπτωση η διοίκηση και η οικονομική διαχείριση των Μονάδων Ψυχικής Υγείας διέπεται από τις αρχές της “χρηστής διοίκησης”, της νομιμότητας και της διαφάνειας στην οικονομική διαχείριση και της αποτελεσματικής και αποδοτικής αξιοποίησης των –εν ανεπαρκεία- οικονομικών
πόρων του πληθυσμού αυτής της χώρας.
Οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας χρηματοδοτούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, είτε από την πρώτη ημέρα λειτουργίας τους, είτε από την επομένη ημέρα της λήξης τυχόν συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και με την προϋπόθεση της έγκρισης σκοπιμότητας, άδειας σύστασης ή άδειας λειτουργίας τους με Απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Σε κάθε περίπτωση λαμβάνεται μέριμνα για την έγκριση και χρηματοδότηση του σταδίου προετοιμασίας πριν την έναρξη λειτουργίας τους, είτε από πόρους συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε από αμιγώς εθνικούς πόρους μέσω του Τακτικού Προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
4. Δαπάνες των Μονάδων Ψυχικής Υγείας
Οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται, σύμφωνα με το παρόν, από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης δεν διαφοροποιούνται από τις δαπάνες των συγχρηματοδοτούμενων από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης προγραμμάτων, αναλύονται διεξοδικά στο ως άνω ….. σχετικό έγγραφο και ενδεικτικά είναι:
�� Δαπάνες απόκτησης ή αντικατάστασης λογισμικού, αναγκαίου για τη λειτουργία της Μονάδας.
�� Δαπάνες αντικατάστασης ή προμήθειας νέου εξοπλισμού, επίπλων και σκευών αναγκαίων για την ποιοτική λειτουργία της Μονάδας.
�� Αμοιβές και έξοδα απασχολούμενου στη Μονάδα προσωπικού, σύμφωνα με την έγκριση σκοπιμότητας ή την άδεια σύστασης ή λειτουργίας της Μονάδας, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά, συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών ή άλλων εισφορών και επιβαρύνσεων.
�� Αμοιβές και έξοδα τρίτων, εξειδικευμένων επιστημονικών ή άλλων εξωτερικών συνεργατών και εν γένει ελευθέρων επαγγελματιών, απαραίτητων για την λειτουργία της Μονάδας και τη φροντίδα των εξυπηρετουμένων απ’ αυτήν.
�� Παροχές τρίτων και ενδεικτικά δαπανών για: τηλεπικοινωνίες, τηλεφωνία, τηλεγραφία, ταχυδρομικές αποστολές, μισθώματα χώρων, κτιρίων, τεχνικών έργων και χώρων στάθμευσης, μισθώματα (χρονομίσθωση ή leasing) κινητού, ακίνητου ή λοιπού εξοπλισμού, μισθώματα μεταφορικών μέσων, επισκευές και συντηρήσεις κτιρίων και εξοπλισμού, ηλεκτροφωτισμό, χρήση φυσικού αερίου, ύδρευση – αποχέτευση, χρήση τηλεπικοινωνιακών δικτύων και διαδικτύου, χρήση επιστημονικών βιβλιοθηκών συμβατικών ή ηλεκτρονικών κ.λ.π.
�� Διάφορα έξοδα, όπως: έξοδα μεταφορών και μεταφοράς, μετακίνησης, διαμονής και διατροφής προσωπικού, συνεργατών, εθελοντών και επωφελουμένων των παρεχόμενων υπηρεσιών της Μονάδας, με μεταφορικά μέσα τρίτων, έξοδα προβολής και διαφήμισης, έξοδα συνεδρίων, εκδηλώσεων και συμμετοχής σ’ αυτές, έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας, συνδρομές σε περιοδικά και εφημερίδες, έντυπη και γραφική ύλη, υλικά άμεσης ανάλωσης και διάφορα άλλα έξοδα αναγκαία για την ποιοτική λειτουργία της Μονάδας.
Επίσης, χρηματοδοτούνται οι δαπάνες που αφορούν στους λήπτες των υπηρεσιών των Μονάδων Ψυχικής Υγείας και ενδεικτικά:
�� Δαπάνες για την ανάπτυξη ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
��Δαπάνες διαβίωσης (διατροφής, ένδυσης, υπόδησης, υγιεινής και ψυχαγωγίας) των εξυπηρετουμένων στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, στις Φιλοξενούσες ή Ανάδοχες Οικογένειες, αλλά και τυχόν δαπάνες διαβίωσης ατόμων με ψυχοκοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, που λαμβάνουν υπηρεσίες από άλλες Μονάδες Ψυχικής Υγείας (Κέντρα Ημέρας, Κινητές Μονάδες κ.α.).
��Δαπάνες ιατροφαρμακευτικής και νοσηλευτικής περίθαλψης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας που λαμβάνουν υπηρεσίες από τις Μονάδες Ψυχικής Υγείας, στο βαθμό που οι συγκεκριμένες δαπάνες δεν καλύπτονται από ασφαλιστικά ταμεία και ταμεία πρόνοιας ή στο βαθμό που ο λήπτης των υπηρεσιών της Μονάδας δεν είναι ασφαλιστικά και προνοιακά καλυμμένος.
5. Ετήσιος προϋπολογισμός των Μονάδων Ψυχικής Υγείας
Ο ετήσιος προϋπολογισμός κάθε Μονάδας Ψυχικής Υγείας ανέρχεται κατ’ ελάχιστον στο ύψος του εγκεκριμένου προϋπολογισμού σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχετικά με την έγκριση από άποψη σκοπιμότητας της Μονάδας, προσαυξημένος αθροιστικά κατά το ποσοστό της κατ’ έτος αύξησης του “δείκτη καταναλωτή” (τιμαρίθμου).
Βασική προϋπόθεση για την κατάρτιση και έγκριση του προϋπολογισμού κάθε Μονάδας Ψυχικής Υγείας είναι η αυστηρή τήρηση των επιμέρους προϋποθέσεων (αριθμός φιλοξενουμένων, σύνθεση προσωπικού, αριθμός ωφελουμένων, χωρική ευθύνη κ.ά.) που αναφέρονται στην ως άνω Απόφαση έγκρισης σκοπιμότητας ή άδειας σύστασης ή λειτουργίας της Μονάδας και ιδιαίτερα των επιμέρους στοιχείων που αναφέρονται στη σύνθεση του προσωπικού της Μονάδας.
Σε περίπτωση μη τήρησης των επιμέρους προϋποθέσεων που αναφέρονται στην Απόφαση για την έγκριση σκοπιμότητας ή την άδεια σύστασης ή λειτουργίας, χωρίς γι’ αυτό να ευθύνεται ο φορέας, ο ετήσιος προϋπολογισμός της Μονάδας συντάσσεται μειωμένος ανάλογα και μόνο ως προς το μέρος και τις κατηγορίες των δαπανών που επηρεάζονται από την υπολειμματική λειτουργία της Μονάδας.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός κάθε Μονάδας συντάσσεται με ευθύνη του επιστημονικά και του διοικητικά υπευθύνου της Μονάδας, και φυσικά με τη νομική ευθύνη της Διοίκησης του φορέα στον οποίο ανήκει η Μονάδα, κατά το μήνα Σεπτέμβριο του προηγουμένου έτους και κατατίθεται στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας το αργότερο έως τις 30 Σεπτεμβρίου. Είναι αναλυτικός, ώστε να δίδει σαφή εικόνα για τον τρόπο παροχής των σχεδιαζόμενων υπηρεσιών της Μονάδας, και συνοδεύεται από αναλυτική έκθεση, με πλήρη τεκμηρίωση, για τις σχεδιαζόμενες δραστηριότητες της Μονάδας κατά το έτος αναφοράς.
Η έκθεση, η οποία αντιστοιχίζεται με τις προϋπολογιζόμενες κατά κατηγορία δαπάνες, περιλαμβάνει αναλυτικά τα εξής ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία:
�� Σύνθεση προσωπικού που θα απασχοληθεί κατ’ άτομο και κατά ειδικότητα, με ανάλυση κατ’ άτομο του ύψους των αμοιβών.
�� Ποσοτική και κλινική εκτίμηση του αριθμού των ληπτών των υπηρεσιών της Μονάδας για το έτος αναφοράς.
�� Εύρος σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων και τυχόν επέκταση αυτών συγκριτικά με τα αμέσως προηγούμενα έτη.
�� Γενικοί και αναλυτικοί - επιμέρους στόχοι του σχεδιαζόμενου έργου της Μονάδας για το έτος αναφοράς στους τομείς: θεραπευτικό ή/και αποκαταστασιακό έργο, κλινικό έργο, επιστημονικές δραστηριότητες, ερευνητικές και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας.
�� Δείκτες επίτευξης του σχεδιαζόμενου έργου της Μονάδας, σχετιζόμενοι με τους γενικούς και επιμέρους στόχους, σε όλους τους παραπάνω τομείς.
�� Αναλυτική περιγραφή των αναγκών λήψης υπηρεσιών από τρίτους (επιστημονικούς συνεργάτες, επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας διαφόρων ειδικοτήτων, ελεύθερους επαγγελματίες εν γένει), τεκμηρίωση των αναγκών αυτών και αποτύπωση του σχεδιαζόμενου ύψους της σχετικής δαπάνης.
�� Αναλυτική, τεκμηριωμένη περιγραφή των αναγκών αντικατάστασης ή προμήθειας νέου εξοπλισμού, επίπλων και σκευών και αποτύπωση του σχεδιαζόμενου κόστους.
�� Αναλυτική, τεκμηριωμένη περιγραφή των αναγκών για τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών της Μονάδας (παροχές τρίτων, διάφορα έξοδα κ.λ.π.).
Ο ετήσιος αναλυτικός προϋπολογισμός της Μονάδας, η έκθεση που τον συνοδεύει καθώς και οι συγκεκριμένες αναλυτικές καταστάσεις των σχεδιαζόμενων επιμέρους κατηγοριών του κόστους ελέγχεται από τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και σε περίπτωση μη διαφωνίας εγκρίνεται απ’ αυτήν και ισχύει αυτόνομα και αυτοτελώς για τη Μονάδα και για το έτος αναφοράς. Η σχετική εγκριτική Απόφαση κοινοποιείται στη Μονάδα το αργότερο έως τις 30 Νοεμβρίου του προηγουμένου έτους από το έτος αναφοράς.
Σε περίπτωση που η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας διαπιστώσει ασυμφωνίες στον υποβαλλόμενο προς έγκριση προϋπολογισμό της Μονάδας, σχετιζόμενες με το σχεδιαζόμενο έργο της Μονάδας, υπερβολικές και μη τεκμηριωμένες δαπάνες και ασυμβατότητα ανάμεσα στους γενικούς και επιμέρους στόχους και στην ανάλυση των επιμέρους προϋπολογιζόμενων δαπανών καλεί εγγράφως τον φορέα ο οποίος έχει την ευθύνη της Μονάδας να υποβάλλει νέο, αναμορφωμένο προϋπολογισμό. Στο σχετικό έγγραφο για την επανακατάθεση του ετήσιου προϋπολογισμού γίνεται σαφής αναφορά στα στοιχεία  του προϋπολογισμού που –κατά την άποψη της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας- είναι προβληματικά.
Ο φορέας εντός 10 ημερών από τη λήψη του εγγράφου της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας υποχρεούται να προβεί σε αναδιατύπωση και εκ νέου κατάθεση του τροποποιημένου προϋπολογισμού. Στην περίπτωση που και πάλι η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας διαπιστώσει προβλήματα στον ετήσιο προϋπολογισμό, προχωρά στην έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού κατά τη δική της τεκμηριωμένη άποψη, τόσο ως προς το συνολικό του ύψους, όσο και ως προς το ύψος των επιμέρους κατηγοριών δαπανών, κοινοποιώντας την απόφασή της στο φορέα, ο οποίος έχει την υποχρέωση να συμμορφωθεί προς αυτήν.
Κατά τη διάρκεια του έτους αναφοράς, και σε κάθε περίπτωση μετά την παρέλευση του έκτου (6) μήνα αυτού, ο φορέας, που έχει την επιστημονική και διοικητική ευθύνη λειτουργίας μιας Μονάδας, δύναται να αιτηθεί τεκμηριωμένα την τροποποίηση του προϋπολογισμού της. Στην περίπτωση που η αίτησή του γίνει εγγράφως δεκτή από τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, ισχύει ο νέος αναμορφωμένος προϋπολογισμός της Μονάδας.
Σε κάθε περίπτωση η συμμετοχή της κατηγορίας “αμοιβές και έξοδα προσωπικού” στη σύνθεση του συνολικού ετήσιου προϋπολογισμού μιας Μονάδας Ψυχικής Υγείας θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ του 60% κατ’ ελάχιστον και του 70% μέγιστο. Σε διαφορετική περίπτωση απαιτείται επαρκώς τεκμηριωμένη αιτιολόγηση.
Σε κάθε περίπτωση οι συνολικές δαπάνες των αμοιβών και εξόδων τρίτων δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των ………………….. (…………………) ευρώ ετησίως συμπεριλαμβανομένων των τυχόν εργοδοτικών εισφορών και του τυχόν αναλογούντος Φ.Π.Α..
Ειδικά για τους επιστημονικά υπευθύνους και στην περίπτωση που αυτοί απασχολούνται με σύμβαση ανεξάρτητου έργου η συνολική ετήσια δαπάνη δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των ……………………. χιλιάδων (……………….) ευρώ ετησίως, σε περίπτωση πλήρους απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων τυχόν εργοδοτικών εισφορών και του τυχόν αναλογούντος Φ.Π.Α. Σε περίπτωση μερικής απασχόλησης του επιστημονικά υπευθύνου η συνολική ετήσια δαπάνη προσαρμόζεται αναλογικά του χρόνου απασχόλησης. Κάθε επιστημονικά υπεύθυνος δεν επιτρέπεται να απασχολείται σε περισσότερες από δύο (2) Μονάδες Ψυχικής Υγείας. Στην περίπτωση αυτή η συνολική αμοιβή του και το τυχόν εργοδοτικό κόστος ή ο τυχόν αναλογούν Φ.Π.Α. δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει αθροιστικά το ως άνω οριζόμενο ποσό των ………………….. χιλιάδων (………………) ευρώ.
6. Ειδικές περιπτώσεις αυξημένου ετήσιου προϋπολογισμού
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο ετήσιος προϋπολογισμός μιας Μονάδας Ψυχικής Υγείας ενδέχεται να διαφοροποιείται σχετιζόμενος με την Απόφαση για την έγκριση σκοπιμότητας ή την άδεια σύστασης ή λειτουργίας πέραν της ετήσιας αθροιστικά και σύμφωνα με τα οριζόμενα παραπάνω αναπροσαρμογής του.
Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν σε σημαντική ποσοτικά και ποιοτικά επέκταση του εύρους δραστηριοτήτων της Μονάδας. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
�� Οργανωμένα προγράμματα ψυχοεκπαίδευσης και στήριξης της οικογένειας ή των φροντιστών ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
�� Οργανωμένα προγράμματα υποστηριζόμενης απασχόλησης.
��Οργανωμένα προγράμματα προεπαγγελματικής ή/και επαγγελματικής κατάρτισης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
�� Ανάπτυξη και λειτουργία “πιλοτικών” δραστηριοτήτων Κέντρου Ημέρας από άλλες Μονάδες Ψυχικής Υγείας.
�� Ανάπτυξη και λειτουργία προγραμμάτων “λέσχης ελεύθερου χρόνου και δημιουργικής απασχόλησης”.
�� Ανάπτυξη και λειτουργία “τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης και βοήθειας” από λειτουργούντα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Κέντρα Ημέρας, Κινητές Μονάδες κ.α.
�� Ανάπτυξη και λειτουργία υποστηρικτικών στεγαστικών δομών προσωρινής διαμονής (προστατευμένων διαμερισμάτων) από Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Κέντρα Ημέρας, Κινητές Μονάδες κ.α.
�� Ανάπτυξη και λειτουργία εξειδικευμένων παρεμβάσεων για νέες, “αναδυόμενες” ψυχικές διαταραχές (συνοσηρότητα, διαταραχές διατροφής, bulling, εξάρτηση από διαδίκτυο, αυτοκτονίες κ.λ.π.).
�� Ανάπτυξη οργανωμένων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τοπική κλίμακα και με απεύθυνση σε στελεχιακό δυναμικό άλλων τομέων (εκπαιδευτικοί, στελέχη αυτοδιοίκησης, στελέχη πρόνοιας, κ.λ.π.)
�� Διενέργεια οργανωμένων ερευνητικών πρωτοβουλιών επιπολασμού των ψυχικών διαταραχών, επιδημιολογίας πληθυσμών υψηλού κινδύνου κ.α.
�� Οργανωμένα προγράμματα αναδόχων και φιλοξενουσών οικογενειών.
�� Ανάπτυξη καινοτομιών και χρήση νέων τεχνολογιών στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
�� Ανάπτυξη δραστηριοτήτων συνηγορίας και υποστήριξης της συλλογικής έκφρασης των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους.
�� Εξειδικευμένες παρεμβάσεις σε επείγουσες περιπτώσεις φυσικών καταστροφών (π.χ. σεισμοί, πυρκαγιές κ.λ.π.) ή εκτάκτων και επειγουσών καταστάσεων.
Στις περιπτώσεις αυτές ο φορέας ο οποίος έχει την επιστημονική και διοικητική ευθύνη μιας Μονάδας, μετά από έκφραση γνώμης της αρμόδιας Τομεακής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας, συντάσσει τεκμηριωμένη πρόταση προς τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και αιτείται την έγκριση από άποψη σκοπιμότητας.
Η πρόταση αναλύεται διεξοδικά και ως προς το “φυσικό” της αντικείμενο και ως προς τα στοιχεία που συνθέτουν το κόστος της.
Σε περίπτωση έγκρισης η Μονάδα ενσωματώνει στον ετήσιο προϋπολογισμό της το κόστος ανάπτυξης των νέων δραστηριοτήτων, οι οποίες είναι πιθανόν να συγχρηματοδοτούνται από πόρους του ΕΣΠΑ ή άλλων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και να μη βαρύνουν τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
7. Ετήσιος απολογισμός των Μονάδων Ψυχικής Υγείας
Με την παρέλευση του έτους αναφοράς η Μονάδα Ψυχικής Υγείας, με ευθύνη του επιστημονικά και του διοικητικά υπευθύνου της, και φυσικά με τη νομική ευθύνη της Διοίκησης του φορέα στον οποίο ανήκει, συντάσσει λεπτομερή, τεκμηριωμένο και αυτοτελή απολογισμό.
Ο ετήσιος απολογισμός κάθε Μονάδας Ψυχικής Υγείας κατατίθεται στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και στην αρμόδια Τομεακή Επιτροπή Ψυχικής Υγείας, το αργότερο έως το τέλος του μήνα Φεβρουαρίου του επομένου έτους από το έτος αναφοράς.
Ο ετήσιος απολογισμός κάθε Μονάδας περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους στοιχεία:
Α) Έκθεση πεπραγμένων της Μονάδας και αναλυτικότερα:
�� Σύνθεση κατ’ άτομο και κατά ειδικότητα του προσωπικού που απασχολήθηκε.
�� Ποσοτική και κλινική αποτύπωση του αριθμού των ληπτών των υπηρεσιών της Μονάδας για το έτος αναφοράς.
�� Εύρος παρεμβάσεων που επιχειρήθηκαν κατά το έτος αναφοράς.
�� Αναλυτική περιγραφή του έργου της Μονάδας για το έτος αναφοράς στους τομείς: θεραπευτικό ή/και αποκαταστασιακό έργο, κλινικό, επιστημονικές δραστηριότητες, ερευνητικές και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας.
�� Δείκτες επίτευξης του έργου της Μονάδας σε όλους τους παραπάνω τομείς.
�� Συσχέτιση του έργου της Μονάδας με τους γενικούς και επιμέρους στόχους, καθώς και με τους δείκτες επίτευξης του έργου για το έτος αναφοράς με τα αντίστοιχα στοιχεία και δεδομένα που είχαν αποτυπωθεί στον αντίστοιχο εγκεκριμένο ετήσιο προϋπολογισμό (ποσοστιαίες μεταβολές).
�� Αναλυτική ποσοτική και ποιοτική περιγραφή της λήψης υπηρεσιών από τρίτους (επιστημονικούς συνεργάτες, επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας διαφόρων ειδικοτήτων, ελεύθερους επαγγελματίες εν γένει).
�� Αναλυτική περιγραφή των δαπανών που καταβλήθηκαν για αντικατάσταση ή προμήθεια νέου εξοπλισμού, επίπλων και σκευών.
�� Αναλυτική περιγραφή των δαπανών που καταβλήθηκαν για τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών της Μονάδας κατά το έτος αναφοράς.
Β) Αναλυτική κατάσταση του προσωπικού που απασχολήθηκε κατά το έτος αναφοράς, κατ’ άτομο και ειδικότητα, με αποτύπωση της διάρκειας απασχόλησης, των μικτών και καθαρών αμοιβών και του κόστους των εργοδοτικών εισφορών. Η κατάσταση θα συνοδεύεται από αντίγραφα των τεσσάρων Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων του έτους αναφοράς καθώς και από την Οριστική Δήλωση του Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών.
Η Τομεακή Επιτροπή Ψυχικής Υγείας στην οποία κατατέθηκε ο ετήσιος απολογισμός της Μονάδας, υποχρεούται εντός μηνός από τη λήψη του απολογισμού να συντάξει έκθεση αξιολόγησης της αποδοτικότητας της Μονάδας και να την αποστείλει στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας με κοινοποίηση στη Διοίκηση του φορέα στον οποία ανήκει η Μονάδα. Η τυχόν αρνητική έκθεση αξιολόγησης της Τομεακής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας ή η μη σύνταξη και αποστολή της προς τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, δεν αποτελεί ικανή συνθήκη για τη μη αποπληρωμή εκ μέρους του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τη Μονάδα Ψυχικής Υγείας, αλλά, στοιχείο περαιτέρω διερεύνησης της λειτουργίας της Μονάδας από τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας.
8. Κοινοί δείκτες διασφάλισης της ποιότητας στις Μονάδες Ψυχικής Υγείας
8.1 Οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Ξενώνες, Οικοτροφεία, Προστατευμένα Διαμερίσματα), οποιασδήποτε νομικής μορφής, είναι υποχρεωμένα να τηρούν, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τα «υποχρεωτικά κριτήρια» του «Εγχειριδίου Διασφάλισης και Βελτίωσης της Ποιότητας στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης». Το «Εγχειρίδιο» έχει καταστεί δεσμευτικό για τις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, σύμφωνα με το υπ’ αριθμό ……. σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τα «υποχρεωτικά κριτήρια» αναφέρονται αναλυτικά στο Παράρτημα που ακολουθεί το παρόν. Η εποπτεία τήρησης των «υποχρεωτικών κριτηρίων» του «Εγχειριδίου» γίνεται σε πρώτο βαθμό με ευθύνη της αρμόδιας Τομεακής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας, η οποία κατά τη σχετική διαδικασία ακολουθεί πιστά τις οδηγίες για τους «εξωτερικούς αξιολογητές» που παρέχονται στο «Εγχειρίδιο» και συντάσσει σχετική έκθεση την οποία αποστέλλει στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και την κοινοποιεί στη Διοίκηση του φορέα στον οποίο ανήκει η Μονάδα. Κατ’ έτος εποπτεύεται από την Τομεακή Επιτροπή Ψυχικής Υγείας δείγμα Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, όχι μικρότερο του 1/3 αυτών, ώστε σε διάρκεια τριετίας να έχει εποπτευθεί το σύνολο των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.
Σε δεύτερο βαθμό η εποπτεία τήρησης των «υποχρεωτικών κριτηρίων» γίνεται με ευθύνη της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας, με προτεραιότητα στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης που παρουσιάζουν τα σημαντικότερα προβλήματα, σύμφωνα με τις εκθέσεις των Τομεακών Επιτροπών.
Η πλήρης αξιοποίηση του «Εγχειριδίου», ως αξιολογητικού εργαλείου για τη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας θα επιτευχθεί με την πλήρη εφαρμογή αυτού.
8.2 Για τις Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας και τα Κέντρα Ημέρας, για τα οποία δεν υπάρχει ακόμη ανάλογο εργαλείο Διασφάλισης και Βελτίωσης της Ποιότητας, η εποπτεία της τήρησης των βασικών προϋποθέσεων οργάνωσης και λειτουργίας γίνεται με βάση τα υπ’ αριθμό …. και ….. σχετικά έγγραφα σε πρώτο βαθμό με ευθύνη της αρμόδιας Τομεακής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας και σε δεύτερο βαθμό από τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, με διαδικασίες ανάλογες αυτών των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.
8.3 Για τις υπόλοιπες Μονάδες Ψυχικής Υγείας, η εποπτεία της τήρησης των βασικών προϋποθέσεων οργάνωσης και λειτουργίας γίνεται με βάση ευρύτερα ισχύουσες διατάξεις για τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και υγείας και με ανάλογες διαδικασίες.
9. Τήρηση αρχείων διοικητικής και διαχειριστικής λειτουργίας και τριμηνιαίες
καταστάσεις οικονομικού αντικειμένου.
Για τη διαφανή διαχειριστικά λειτουργία των Μονάδων Ψυχικής Υγείας και την εξασφάλιση επαρκούς διαδρομής ελέγχου από τα θεσμοθετημένα ελεγκτικά όργανα, οι φορείς που έχουν την επιστημονική και διοικητική ευθύνη λειτουργίας των Μονάδων, υποχρεούνται να τηρούν συγκεκριμένα αρχεία, αναλυτικά, ευανάγνωστα και εύκολα προσβάσιμα. Αυτά είναι:
��Αναλυτικές λογιστικές καταχωρήσεις, χωριστές για κάθε Μονάδα Ψυχικής Υγείας, συμβατές με τις υποχρεώσεις του φορέα με βάση τον κώδικα φορολογικών στοιχείων. Σε περίπτωση που κάποιος φορέας δεν υποχρεούται στην τήρηση Βιβλίων Β΄ ή Γ΄ κατηγορίας, τηρεί αναλυτικές λογιστικές καταστάσεις για κάθε Μονάδα χωριστά, με πλήρη, ακριβή και διακριτά λογιστικά στοιχεία.
�� Ειδικό φάκελο κατά κατηγορία δαπάνης και κατά Μονάδα Ψυχικής Υγείας με το σύνολο των δικαιολογητικών, παραστατικών και νομιμοποιητικών εγγράφων, ταξινομημένων κατ’ έτος με απόλυτη χρονολογική σειρά, αλλά και με το σύνολο των αποδεικτικών εγγράφων εξόφλησης κάθε μιας δαπάνης.
�� Αναλυτικό φάκελο κατά κατηγορία δραστηριοτήτων (θεραπευτικών, κλινικών, επιστημονικών, εκπαιδευτικών, ερευνητικών κ.α.) πλήρως τεκμηριωμένων.
�� Αναλυτικά στοιχεία των ωφελουμένων της κάθε Μονάδας, τα οποία πρέπει να διασφαλίζουν το απόρρητο και στα οποία πρόσβαση μπορούν να έχουν μόνο θεσμοθετημένα όργανα ή πρόσωπα.
�� Αναλυτικά στοιχεία του εξοπλισμού των Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
Οι φορείς που έχουν την επιστημονική και διοικητική ευθύνη λειτουργίας των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, υποχρεούνται να συντάσσουν και καταθέτουν στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας τρεις (3) Τριμηνιαίες Καταστάσεις Φυσικού και Οικονομικού Αντικειμένου για κάθε Μονάδα Ψυχικής Υγείας.
Οι Καταστάσεις κατατίθενται μέσα στον μήνα που ακολουθεί το Τρίμηνο αναφοράς και συγκεκριμένα: έως 30/4 για το Α΄ Τρίμηνο, έως 30/7 για το Β΄ Τρίμηνο, έως 30/10 για το Γ΄ Τρίμηνο εκάστου έτους. Το τελευταίο (Δ) Τρίμηνο συμπεριλαμβάνεται στον Ετήσιο Απολογισμό της Μονάδας και κατατίθεται έως
28/2 του επομένου έτους από το έτος αναφοράς.
Οι τρεις Τριμηνιαίες Καταστάσεις Φυσικού και Οικονομικού Αντικειμένου για κάθε Μονάδα περιλαμβάνουν:
α) Συνοπτική αναφορά για την πορεία υλοποίησης του ετήσιου, εγκεκριμένου έργου της Μονάδας με  αναφορές στις ενδεχόμενες αποκλίσεις ή καθυστερήσεις από το σχεδιαζόμενο χρονοδιάγραμμα.
β) Συγκεντρωτική αναφορά δαπανών του Τριμήνου, κατά κατηγορία δαπάνης. Η αναφορά θα πρέπει να αντιστοιχίζεται και να είναι συμβατή με τις αναλυτικές λογιστικές καταχωρήσεις, που αφορούν στη Μονάδα.
γ) Συγκεντρωτική αναφορά δαπανών του φορέα για το σύνολο των Μονάδων Ψυχικής Υγείας που έχει την ευθύνη.
Τα στοιχεία που αποτυπώνονται στις Τριμηνιαίες Καταστάσεις Φυσικού και Οικονομικού Αντικειμένου κάθε Μονάδας και συγκεντρωτικά στο φορέα, αφορούν στις χρηματοδοτούμενες από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μονάδες ή προγράμματα Ψυχικής Υγείας.
10. Έλεγχος της διοικητικής και διαχειριστικής λειτουργίας των Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
Η εποπτεύουσα των Μονάδων Ψυχικής Υγείας Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας έχει την ευθύνη για την αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία αυτών, ελέγχοντας παράλληλα τη διοικητική και διαχειριστική τους λειτουργία, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχετικές εκθέσεις των Τομεακών Επιτροπών επί των ετήσιων απολογισμών των Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
Σε τακτή ετήσια βάση ελέγχει λεπτομερώς το σύνολο των διαδικασιών και δαπανών που αφορούν την κατηγορία «αμοιβές και έξοδα προσωπικού», ενώ με πρωτοβουλία της είναι δυνατόν να επιχειρηθούν έκτακτοι έλεγχοι καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας των Μονάδων σχετικά με την δηλωθείσα απασχόληση των στελεχών των Μονάδων, τις αμοιβές τους, το καθεστώς απασχόλησης και την απρόσκοπτη καταβολή των εργοδοτικών εισφορών.
Με βάση τους ετήσιους απολογισμούς των Μονάδων Ψυχικής Υγείας η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας ελέγχει δειγματοληπτικά τη νομιμότητα και τη σύνθεση του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών των Μονάδων.
Διαχειριστικούς ελέγχους ακόμη μπορούν να ασκήσουν τα θεσμοθετημένα ελεγκτικά όργανα του κράτους (Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων κ.λ.π.).
Οι έλεγχοι αφορούν στα εξής:

 - Ορθή υλοποίηση των διατάξεων της Απόφασης για την έγκριση σκοπιμότητας ή την άδεια
σύστασης ή λειτουργίας κάθε Μονάδας.

- Ορθή τήρηση των εγκεκριμένων ετήσιων προϋπολογισμών των Μονάδων
- Νομιμότητα των διενεργούμενων δαπανών και τήρηση των διατάξεων του φορολογικού κώδικα.
- Νομιμότητα και κανονικότητα των διενεργούμενων δαπανών, αλλά και των διαδικασιών που
σχετίζονται με τις αμοιβές του έμμισθου προσωπικού και την τήρηση των διατάξεων της εργατικής
νομοθεσίας.

- Επαρκή αιτιολόγηση δαπανών.
-  Πρόληψη στοιχείων κακοδιαχείρισης και διαπίστωση παραβάσεων.
Σε περιπτώσεις βεβαιωμένων παρατυπιών ή παραβάσεων η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας επιλαμβάνεται την επιβολή κυρώσεων στον φορέα που έχει την ευθύνη λειτουργίας της Μονάδας Ψυχικής Υγείας, διασφαλίζοντας σε κάθε περίπτωση την ομαλή και απρόσκοπτη θεραπευτική αντιμετώπιση των ληπτών των υπηρεσιών της Μονάδας, τη διασφάλιση των ατομικών τους δικαιωμάτων και τη
διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στη Μονάδα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: